دیابتی‌ها بخوانند | عوارض جبران ناپذیر مصرف خودسرانه این دارو بر سلامت

برخی از افراد با انگیزه رهایی از چاقی به مصرف داروی متفورمین روی آورده‌اند؛ غافل از اینکه مصرف آن می‌تواند عوارض جبران ناپذیری بر سلامت آنان داشته باشد.

 بیماری دیابت یکی از مهمترین بیماری‌های غیرواگیر در کشور به شمار می‌رود که با تغییر سبک زندگی ایرانیان از جمله کاهش فعالیت‌های بندی و تغذیه نامناسب در دو دهه اخیر روند افزایشی داشته با طوری که اکنون حدود ۱۲ درصد جمعیت کشور به بیماری دیابت مبتلا هستند.

افراد دیابتی به طور میانگین ۳۲ درصد گرفتار مشکلات قلبی عروقی، ۲۱ درصد گرفتار مشکلات عروق کرونر، ۱۰ درصد گرفتار آنفارکتوس قلبی و ۷.۶ درصد گرفتار سکته مغزی می‌شوند؛ این افراد نسبت به دیگران بیشتر در معرض بیماری‌های قلبی و عروقی و انواع سکته‌ها و خطر مرگ و میر ناشی از آن قرار دارند.

به استناد آمار‌های سازمان بهداشت جهانی از بیماری دیابت، حدود ۹۰ درصد از جمعیت دیابتیک دنیا از دارو‌های خوراکی این بیماری استفاده می‌کنند و حدود ۱۰ درصد نیز مصرف کننده انسولین تزریقی هستند.

 

بر این اساس دیابت یکی از بیماری‌های مزمن پرهزینه در دنیا و از جمله ایران است به طوری که بیشتر کشور‌ها و دولت‌های توسعه یافته هزینه‌های زیادی را صرف درمان دیابت می‌کنند و به همین دلیل دنیا امروز پیشگیری از بیماری دیابت را در اولویت قرار داده است.

با این وجود سال گذشته داروی «متفورین» که در کنترل قند خون به بیماران دیابتی کمک می‌کند، بیشترین تولید و مصرف را در دارونامه کشور داشته و بنابراین پرمصرف‌ترین و پرتیراژترین دارو از نظر تولید است، اما نکته اینجاست که برخی که مبتلا به بیماری دیابت نیستند هم متفورمین مصرف می‌کنند به امید آنکه به وزن ایده‌آل خود برسند، زیرا این دارو به بدن کمک می‌کند تا قند اضافه بدن دفع شود.

استناد این افراد بر اساس یافته‌های محققان است که دو سال پیش منتشر شد؛ در این تحقیق مشخص شد دُز هفتگی یک داروی دیابت منجر به کاهش وزن قابل توجهی در افراد دچار چاقی مفرط می‌شود.

در این راستا، فوق تخصص گوارش و کبد بالغین دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی با هشدار نسبت به خطرات مصرف دارو‌های ضد دیابت بدون تجویز پزشک، معتقد است، استفاده از دارو‌های لاغری برای کاهش وزن به شرایط فرد بستگی دارد و این دارو‌ها به هیچ وجه نمی‌تواند جای رژیم و ورزش را در کاهش وزن بگیرد.

بهزاد حاتمی درباره دارو‌های ضد دیابت و کاهنده وزن اظهار داشت: این دارو‌ها از طریق کاهش اشتها باعث کاهش وزن می‌شود و مصرف آن در کنار رژیم غذایی و ورزش موثر است ولی نکته اصلی این است که بدون آن معمولا موثر نیست؛ بنابراین، این دارو‌ها به هیچ وجه نمی‌تواند جای رژیم و ورزش را در کاهش وزن بگیرد.

وی با اشاره به اینکه تصمیم‌گیری برای شروع مصرف این دارو در افرادی که اضافه وزن دارند یا چاق هستند باید با درنظر گرفتن عوارض و فواید آن باشد، افزود: انتخاب این دارو برای کاهش وزن به شرایط فرد بستگی دارد و باید فقط توسط پزشک تجویز و مصرف شود.

این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی خاطرنشان کرد: فرد باید طی مصرف دارو از نظر بروز عوارض تحت نظر پزشک باشد و ادامه یا قطع دارو نیز با نظر پزشک است.

حاتمی با اشاره به اینکه در بزرگسالانی که توده بدنی (BMI) بالا یا به بیماری‌هایی مثل فشار خون بالا، دیابت نوع دو و چربی خون بالا مبتلا هستند، با نظر پزشک می‌توانند این دارو را برای کاهش وزن انتخاب کرد، گفت: این دارو‌ها به صورت تزریق زیرجلدی روزانه مصرف می‌شود، استفاده از این دارو طی بارداری و شیردهی توصیه نمی‌شود.

وی اضافه کرد: افرادی که مبتلا به پانکراتیت (التهاب لوزالمعده) هستند و یا کسانی که سابقه شخصی یا خانوادگی سرطان تیروئید دارند مصرف دارو‌های و کاهنده وزن ممنوع است.

فوق تخصص گوارش و کبد بالغین دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی به عوارض جانبی دارو‌های کاهنده وزن و ساکسندا اشاره کرد و گفت: تهوع، استفراغ و اسهال از جمله عارضه‌های این دارو است که معمولا درجه بروز آن از خفیف تا متوسط متغیر است و در اغلب موارد با گذشت زمان بهبود می‌یابد.

حاتمی خاطرنشان کرد: بیماران دیابتی چنانچه همزمان با لیراگلوتابد وانسولین از دارو‌های کاهنده وزن استفاده کنند ممکن است دچار عارضه افت قند خون شوند.

وی به عوارض جدی، اما کمتر شایع دارو‌های کاهنده وزن اشاره کرد و افزود: التهاب لوزالمعده، بیماری کیسه صفرا از جمله سنگ صفرا و التهاب کیسه صفرا و نارسایی کلیه از جمله عوارض خطرناک دارو‌های ضد دیابتی و کاهنده وزن است.